Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Zwiedzamy Wielkopolskę. Kamienica Wiecka w Pile

Martin Nowak
Martin Nowak
Wideo
od 16 lat
Przedsiębiorstwo Handlowe „WPHW” swoją główną siedzibę ma przy zbiegu ulic: 1 Maja i Śródmiejskiej. To jeden z najstarszych i najpiękniejszych obiektów w Pile, który oddany został do użytku w 1912 roku.

Budowę kamienicy według projektu Bruna Wiecka z Hamburga ukończono w 1912 roku. Architekt urodził się w Pile, co pozwala przypuszczać, że łączyło go pokrewieństwo ze znaną pilską rodziną o tym samym nazwisku.

Szkielet budynku, od fundamentów, aż po szczyt dachu został wykonany z żelbetonu (dzisiaj elementy tej konstrukcji są najlepiej rozpoznawalne na poddaszu i strychu), a ściany olicowano czerwoną cegłą. Dwa skrzydła scalono narożnym łącznikiem. Na parterze umieszczono główne wejście do części handlowo-usługowej. Przestrzeń na wysokości 2. i 3. kondygnacji zabudowano umieszczając na każdym poziomie po trzy okna. Trzecie piętro pozostało otwarte, tworząc narożny balkon, który w drugiej połowie lat 30. ubiegłego wieku został oszklony.

Obiekt został całkowicie podpiwniczony, posiada pięć kondygnacji i poddasze. Parter przeznaczono na działalność handlowo-usługową; trzy piętra pełniły funkcję mieszkalną, a nad nimi znajduje się poddasze i strych. Budynek pokryto łamanym dwuspadowym dachem. Zdobienia fasady ograniczają się do motywów geometrycznych, umieszczonych pomiędzy oknami poszczególnych pięter oraz półokrągłych ceglanych gzymsów widocznych nad oknami trzeciego piętra budynku.

Autor przewodnika po Pile Richard Havemann określił ten obiekt mianem „nowoczesnego, wielkomiejskiego budynku mieszkalno-handlowego”. Pisał też, że na wszystkich etapach budowy oglądali ten dom uczniowie szkół budowlanych. Ciekawostką jest fakt, że w wybudowanej kamienicy została zainstalowana winda; w tym okresie był to jedyny obiekt mieszkalny w Pile posiadający tego typu urządzenie.

Od 1912 roku do połowy lat 30. XX wieku na parterze nowo wybudowanego obiektu funkcjonowała księgarnia Christiana V. Wiecka – księgarza, handlarza artykułami papierniczymi i muzykaliami oraz autora najstarszego znanego przewodnika po Pile, wydanego w 1906 roku. Można było w niej kupić plany Piły i mapy okolicznych terenów, książki do wszystkich rodzajów szkół oraz wytworny papier listowy i artykuły biurowe.

Znajdowała się tutaj stała wystawa obrazów i wypożyczalnia książek. Ponadto w sklepie działało biuro dokonujące odpisów dokumentów. W 1914 roku właścicielem firmy „Christian V. Wieck’s Buchhandlung” był już Kurt Wieck, zaś przed 1928 rokiem firmę przejął Erich Wieck.

W 1930 roku nowym właścicielem kamienicy została firma Offene Handelsgesellschaft kierowana przez braci Lewy z Berlina. Reprezentantem interesów spółki w Pile został adwokat i notariusz dr Adolf Stelter. Wspomniana firma była właścicielem budynku do 1945 roku. Około połowy lat 30. ubiegłego wieku, dwaj kupcy - Konrad Bohl i Gustav Tachilzik, w miejscu dawnej księgarni Wiecka założyli sklep z konfekcją męską, który w późniejszych latach przyjął nazwę domu handlowego.
Kamienica wraz z przylegającymi do niej domami przetrwała w dość dobrym stanie walki o miasto w styczniu i lutym 1945 roku. Potem wnętrza pomieszczeń zostały splądrowane i zdewastowane. Budynek był pozbawiony szyb, a część okien została całkowicie wyrwana.

W 1949 roku przeprowadzono remont kamienicy, dokonując pewnych zmian w porównaniu z pierwotnym wyglądem budynku. Przede wszystkim usunięto obydwa wykusze, znajdujące się pomiędzy drugą a trzecią kondygnacją, wstawiając w te miejsca okna. Zdemontowano także dwa balkony, a trzeci pozostawiono, usuwając jedynie balustradę.

Duże zmiany zaszły również na parterze budynku. Było to też konsekwencją zmiany funkcji obiektu z mieszkalno-handlowej na handlowo-administracyjną. Zlikwidowano pierwotne wejście do kamienicy od strony ul. 1 Maja, prowadzące przed 1945 rokiem do pomieszczeń mieszkalnych na wyższych kondygnacjach. Nowe wybito obok pod pozostałością balkonu na pierwszym piętrze, który służył jako zadaszenie wejścia do sklepu. Kolejne wejście wykonano w skrzydle budynku stojącym przy ul. Świerczewskiego (obecnie ul. Śródmiejska). Sąsiedni otwór okienny powiększono i osadzono w nim dwuskrzydłową drewnianą bramę. Prowadziła ona do windy towarowej, którą dostarczano artykuły przemysłowe do magazynów, znajdujących się na wyższych kondygnacjach. Zmieniono także kształt witryn sklepowych przy głównym, narożnym wejściu do części handlowo-usługowej.

Od 1949 roku działał w kamienicy Dom Handlowy. Na parterze można było zaopatrzyć się w artykuły spożywcze, a na piętrze znajdowały się różnego rodzaju artykuły przemysłowe (np. wędkarskie) oraz dział zabawek dla dzieci. Drugie piętro zajmowały działy z konfekcją damską i męską oraz artykuły tekstylne. Na ostatnim piętrze umieszczono biura.

Od 3 lutego 1951 roku podmiotem, posiadającym tytuł prawny użytkowania całej nieruchomości przy skrzyżowaniu ulic 1 Maja i Świerczewskiego została Naczelna Dyrekcja Powszechnych Domów Towarowych w Warszawie. Z kolei 1 kwietnia 1952 roku przejęło ją Przedsiębiorstwo Państwowe Miejski Handel Detaliczny (MHD).

W październiku 1973 roku kamienicę przejęło Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Tekstylno-Odzieżowe w Poznaniu, a niespełna dwa lata później Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Handlu Odzieżą „OTEX” w Poznaniu. W omawianym okresie działał w budynku Dom Odzieżowy „Hermes”. W czasie funkcjonowania tej placówki handlowej, zlikwidowano główne narożne wejście, prowadzące do wnętrza handlowych kondygnacji kamienicy.

Wówczas pomalowano również ściany budynku farbą emulsyjną z dodatkiem szkła wodnego (było to już w czasie wprowadzonych „obyczajów” w nowopowstałym województwie pilskim). Roztwór ten, niestety, wszedł w reakcję z cegłą. Podobnie „odnowiono” kilka innych obiektów w Pile, oszpecając je na lata. Nowy etap w historii omawianej kamienicy nastąpił wraz z utworzeniem 1 lipca 1976 roku Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Handlu Wewnętrznego w Pile. Państwowe przedsiębiorstwo, zatrudniające około 1200 pracowników, działające na obszarze nowo powołanego województwa pilskiego nie miało własnej siedziby. W1977 roku teren zabudowany przy ul. 1 Maja 2 uzyskało WPHW na czas nieokreś-lony.

23 marca 1992 roku Wojewoda Pilski przyznał WPHW prawo wieczystego użytkowania nieruchomości położonej przy ulicy 1 Maja 2 na 99 lat (do 2089 roku ), z możliwością przedłużenia na kolejne lata. Po przejęciu kamienicy przez WPHW, na parterze obiektu działał w latach 1976-1987 sklep z odzieżą męską „Hermes” (Nazwa ta – „Hermes” została przeniesiona na pawilony: wyposażenia mieszkań i meblowy, wybudowane przy ulicy Drygasa). W kolejnych latach funkcjonowały tutaj takie sklepy jak: „Baltona”, w którym można było kupić importowane artykuły spożywcze i przemysłowe, sklep „LIDER” specjalizujący się w handlu ubiorami dla młodzieży oraz salon telefoniczny Plus GSM „Rajek”.

12 września 1994 roku WPHW przekształciło się w Przedsiębiorstwo Handlowe „WPHW” Spółka z o. o. z siedzibą w Pile. W 2012 roku starosta pilski wydał pozytywną decyzję w sprawie o przekształcenie prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości gruntowej przy ul. 1 Maja 2. Obecnie w obiekcie tym funkcjonują na parterze Bank Millennium SA oraz salon telefoniczny należący do Liberty Poland SA., natomiast pierwsze i drugie piętro przeznaczono pod wynajem dla innych podmiotów gospodarczych. Przykładowo od 2001 roku, pomieszczenia na drugim piętrze użytkowała prywatna szkoła językowa „JDJ Bachalski”, następnie podobna firma pod nazwą „Leader School”, a obecnie funkcjonuje tu szkoła średnia dla osób niepełnoletnich i dorosłych należąca do firmy TEB Edukacja. Natomiast na trzeciej kondygnacji budynku znajdują się biura „WPHW”.

W latach 2009-2012 właściciele kamienicy wyłącznie za własne środki, według projektu architekta Leszka Lasoty przeprowadzili kompleksowe prace remontowe, które przywróciły obiektowi dawny wygląd. Zmodernizowano pokrycie dachu używając odpowiednio dobranej do koloru elewacji dachówki angobowanej, wymieniono okna dachowe, wstawiono też dodatkowe, by doświetlić poddasze, a tym samym przygotować je (przebudowując też 5. i 6. kondygnację) do możliwości użytkowania przez potencjalnych najemców. Ponadto wykonano nowe przeszklenie narożnikowego balkonu na 3. piętrze i oczyszczono ceglaną elewację z farb. Wymieniono wszystkie okna od drugiej do czwartej kondygnacji budynku. Przebudowany został szyb windy oraz usunięto stary dźwig, montując w to miejsce nową windę. Zamontowano instalacje wykrywania i sygnalizacji włamania na teren obiektu i domofonową oraz wymieniono witryny na parterze kamienicy od strony ulic Śródmiejskiej i 1 Maja. Wykonano nową elewację części parterowej budynku. Wewnątrz zaś przeprowadzono remont wszystkich klatek schodowych, przywracając im jednolity styl, wykonano wentylację piwnic i nowe odprowadzenie wód deszczowych.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Zwiedzamy Wielkopolskę. Kamienica Wiecka w Pile - Głos Wielkopolski

Wróć na poznan.naszemiasto.pl Nasze Miasto