Trzej Królowie, turoń, Herod, personifikacja śmierci i diabła - to częsty "zestaw" przebrań, które przywdziewali kolędnicy. Często pojawiają się również postacie przebrane w skóry zwierząt, zwłaszcza baranice. W tym czasie po domach obnosili również szopkę. Ich wizyta w okresie świąt Bożego Narodzenia wnosiła do każdego domu radość. Tak ze względu na przynoszone życzenia i śpiewane pieśni, jak również dlatego, że odgrywali scenki, które uczyły i... bawiły.
Opowiada o nich w naszym materiale Maria Kuchta, z Muzeum Kultury Ludowej w Osieku nad Notecią.
- Tradycja kolędnicza trwała aż do XX wieku. Jednak w niektórych regionach kraju trwa nadal, do dzisiaj - mówi M. Kuchta.
Ponadto istotnym elementem kolędowania jest życzenie gospodarzom wszystkiego dobrego w nadchodzącym roku, wspólne śpiewanie kolęd i ofiarowywanie przez gospodarzy odwiedzającym kolędnikom drobnych podarków.
Kolędników obdarowywano tzw. „szczodrakami” – specjalnie robionymi na tę okazję pierogami lub bułkami, a także pieczywem wotywnym w kształcie figurek zwierząt, znanymi jako byśki lub stworzunka. Okrągłą formę miały z kolei bułki tzw. “nowe latka”. Wszystkie te rytualne wypieki miały za zadanie zapewnić dobrobyt w kolejnym roku.
Tradycyjnie kolędnicy składali odwiedzanym domostwom życzenia pomyślności, które brzmiały np tak:
Żebyście byli zdrowi, weseli jako w niebie anieli cały rok!
Żeby wam się darzyło, wodziło, kopiło
i dyszlem do stodoły obróciło!
Cały rok!
Żebyście mieli pełne komory, pełne pudła
I żeby wam gospodyni u pieca nie schudła!
Żebyście mieli żyto jak koryto,
ziemniaki jak chodaki,
buraki jak pniaki
Tyle wołków, co w płocie kołków
Tyle cieliczek, co w lesie jedliczek
Tyle owieczek, co w lesie mróweczek…
I żeby gospodarz chodził pomiędzy snopkami
Jak miesiąc pomiędzy gwiazdami!- wg. Oracji z Podegrodzia koło Nowego Sącza, za Barbarą Ogrodowską, w: Polskie obrzędy i zwyczaje doroczne.
Zapraszamy do obejrzenia galerii zdjęć:
Hej kolęda, kolęda! Czyli o kolędnikach co kiedyś po wsiach ...
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?
